Üniversite Bölüm TanıtımlarıSosyoloji – Bölüm Tanıtımı

Sosyoloji 

 

Sosyoloji Bölümü toplumları inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyal ilişkileri modellemeye çalışır, sosyal etkileşimi ve kültürün bu etkileşime etkisi üzerine çalışmalar yapar. Makro/Mikro, Faillik/Yapı ve Birey/Toplum düalizmleri sosyolojinin kilit noktalarıdır (Layder, 2006). Toplumun birey üzerindeki etkisi ve bireyin toplum üzerinde etkisi üzerine sorgulamalar bütünüdür.

Bu bağlamda sosyoloji bölümlerinde farklı hususlar ele alınarak (ekonomi, hukuk, politika gibi alanlar) bu düalizmler çeşitli perspektiflerden incelenir. İlk iki sene öğrencinin genel sosyal teoriye ve sosyoloji tarihine yatkın olması hedefiyle temel dersler alınır. Bu temel ve zorunlu dersler, sosyolojiyi genel çerçevesiyle öğrenciye sunar. Mesela sosyal teoriye giriş dersleri öğrenciye sosyolojinin temel teorisyenlerinden çağdaş teorisyenlerine kadar gelen teori tarihini içeren ve bu teorileri tartışmaya sunan derslerdir. Bu zorunlu derslerin yanında, bazı seçmeli dersler ile konu anlamında daha spesifik dersler sunulur. Mesela popülasyon sosyolojisi ve tarım sosyolojisi dersleri gibi. Birinde demografik çalışmalar bazında yukarıda bahsedilen düalizmler ele alınırken, diğerinde üretimin şekillenmesiyle yiyeceğin topraktan soframıza kadar geliş süreci üzerinden birey – toplum ve makro – mikro ikilemleri incelenir. 

Öğrencinin üçüncü ve dördüncü sınıflarda temel tartışma konularına hakim olması ve bilinir sosyologları fikirleriyle tanıyor olması beklenir ve daha derin meselelerde öğrenciyi daha aktif bir şekilde tartışmaya katacak spesifik konularda dersler verilir. Mesela Din Sosyolojisi, Hukuk Sosyolojisi, Politik Antropoloji, Sosyal Antropoloji, Azınlık Sosyolojisi, Toplum&Kültür, Şehir Sosyolojisi bu derslerden bazılarıdır. Bu derslerde artık çokça atıf yapılan, herkesçe bilinir sosyologların ötesinde çağdaş ve ismini duyurmayı başarmış sosyologların günümüze uyarlanmış fikirleri tartışılmaya başlanır ve öğrencinin de bu tartışmalarda aktif ve kendinden emin bir şekilde fikrini ifade etmesi beklenir. Bu bağlamda öğrencilerin fikirlerini oluşturmaları için okumaları düzenli olarak yapması önem teşkil etmektedir.

Bu bölüme okumayı seven, tartışmaya ve eleştiriye açık olan, toplumdaki dinamikleri düşünmeye ve sorgulamaya meyilli öğrencilerin gelmesi beklenir. Bu özellikleri edinmiş olmak değil, edinmeye istekli olmak da bu bölümün öğrenci için ideal olabileceğini gösterir.

Bu bölümden mezun olanlar için çok geniş bir alan yelpazesi vardır. Öncelikli tercih edilen meslek akademisyenliktir. Fakat, bunun dışında mezunlar çoğu sektörde kendilerine uygun iş bulabilmektedirler. Sosyoloji birçok alanın metodolojisini inceleyip sorguladığından dolayı her alanda ilerlenebilecek bir bölümdür. Bir sosyoloji mezunu dergi ve yayınevlerinde iş yapabilir, gazetecilik yapabilir, haber kanallarının içerik ve teknik bölümlerinde çalışabilir, şirketlerin insan kaynaklarında iş bulabilir yahut lisans hayatı boyunca edindiği ilgi alanında ilerleyebilir ve bu yolla birçok şirkette kendi ilgi odağına yönelik bir departmanda iş bulabilir. Yahut ekstra bir eğitim ile aile danışmanlığı yapabilir. İlginç bir örnek olarak, lisans hayatı boyunca kodlama ve istatistik ile ilgilenmiş bir sosyoloji öğrencisi orta seviyede kodlama ve istatistiksel yorumlama bilgisi edinmiş ise, haber kanallarının ve birçok şirketin data departmanlarında izleyici ve müşteri kitlesini istatistiksel yollarla incelemek bağlamında kolaylıkla iş bulabilir. Bu ilgi alanı kişiden kişiye değişebilir ve sosyoloji çeşitli ilgi alanlarından devam etmek isteyenlerin hedeflerine uyum sağlayan bir bilim dalıdır. Bu nedenle, kişinin çabası ve ilgi alanlarına bağlı olarak çok çeşitli iş ve alan imkanı vardır.

Bu bölümün psikoloji ile karşılaştırılması oldukça sıkıntılı sonuçlara neden olabilmektedir. Psikoloji bölümlerinden mezunların fazla olması ve kontenjan sıkıntıları nedeniyle eğitim için birçok üniversitelerde farklı bölümlerden psikoloji ile çift ana dal veya yan dal imkanı zorlu koşullarla ve az kontenjanlarla verilir. Yahut Sosyoloji, Felsefe, PDR gibi bölümlerden Psikolojiye bölüm değiştirmek zorlu ve hatta bazı durumlarda imkansız bir süreçtir. Aynı zamanda yüksek lisans başvurularında Psikolojinin farklı bölümlerden mezun olanları alması nadir görülür. Bu nedenle, psikoloji isteyen birinin sonradan ek çabayla psikologluk yapma amacıyla sosyoloji bölümüne öğrenci olması hem öğrenci için hem de bölüm için sıkıntı olmaktadır. Bu nedenle, öğrencinin sosyoloji ve psikolojinin tanımını iyi bilmesi ve farklılıklarının farkında olması elzemdir. Puan nedeniyle psikoloji yerine sosyoloji okumak -şayet öğrenci psikoloji istediğinden son derece emin ise- yukarıda bahsedilen birçok psikoloji bölümünün bugünkü durumundan ötürü büyük sıkıntılara sebep olabilmektedir. Bu nedenle, seçim yapmadan, öğrencinin önce kendini sonra da bölümlerin birbirinden farklılaştıkları noktaları tanıması son derece önemlidir.

Layder, Derek. “ Sosyal Teoriye Giriş” (2006)

Safanur Altuncu
Boğaziçi Üniversitesi / Sosyoloji ’20